چگونه طرح توجیهی بنویسیم؟

 

تمامی طرح‌های توجیهی اعم از صنعتی یا خدماتی برای تشریح چگونگی انجام یک فعالیت یا پروژه، گردآوری می‌شوند تا به کمک آن بتوان مقدمات راه و مشکلات بالقوه را شناسایی کرد. یک طرح توجیهی به بیان ایده‌ها، محصولات، رقابت‌ها، فرآیندها و کلیات کسب و کار می‌پردازد.
طرح توجیهی ابزاری برای ارزیابی و بررسی کسب و کار است‌، نه گزارشی برای فروش کسب و کار شما به سرمایه‌گذاران. در نوشتن این طرح باید تمامی جوانب منفی و مثبت کار سنجیده شود.
در نوشتن طرح توجیهی محدودیت از لحاظ تعداد صفحه وجود ندارد ولی باز هم با توجه به میزان گستردگی موضوع و اینکه برای چه استفاده‌ای نوشته می‌شود (ارائه به بانک جهت دریافت وام، ارائه به سرمایه‌گذار، ارائه به سازمان صنایع و...)، تعداد صفحات و مستندات تغییر می‌کند.
آنچه که در بخش ارزیابی بازار یک طرح توجیهی باید وجود داشته باشد عبارت است از :
1-    توصیف و شرح صنعت یا خدمت: شرح مختصری از کسب و کار در این بخش ارائه خواهد شد.
2-    تجزیه و تحلیل بازار فعلی برای محصول و یا خدمت مورد نظر: اگر محصول یا خدمت، منحصر بفرد یا تخصصی است و در بازار دیده نمی‌شود، می‌توان از موارد مرتبط برای این بررسی استفاده کرد و یا یک مطالعه‌ی مستقل انجام داد. این مطالعه ثابت می‌کند که ایده‌ بیان شده، یک نوآوری است. برای مطالعات می‌توان از اینترنت، کتاب‌های مرتبط، تهیه پرسشنامه های مردمی و یا نظر سنجی از مشتریان بهره برد. به دست آوردن اطلاعات درست و محکم در انتهای این ارزیابی، به فروش محصول یا خدمت نیز کمک می‌کند.
3-    بررسی رقابت‌های موجود
4-    پیش بینی آینده‌ی بازار‌: در این بخش باید نمودارها، جداول و اعدادی آورده شود که روش این پیش‌بینی را معین کند. بیان پیشرفت حدسی برای کسب و کار اصلا استناد محکمی نیست. این پیش‌بینی باید منطقی و با دلیل انجام پذیرد.
5-    بررسی مشتریان
6-    پیش‌بینی فروش می‌تواند میزان چالش را برای صاحبان کسب و کارهای جدید کمتر کند. همچنین نشان دهنده‌ی این است که این پروژه تا چه حد از لحاظ مالی و زمانی نیاز به سرمایه‌گذاری دارد و در چه بازاری عرضه خواهد شد.

بخش ارزیابی فنی طرح توجیهی‌:
در بخش ارزیابی فنی جزئیات مربوط به چگونگی تولید و ارائه‌ی یک محصول یا خدمت  از جمله، مواد موردنیاز، حمل و نقل، نیروی کار‌، فناوری‌های مورد استفاده‌، شرح داده می‌شود. ارزیابی فنی ابزار مناسب عیب‌یابی و برنامه‌ریزی بلندمدت کسب و کار است.

بخش ارزیابی مالی در طرح توجیهی:
ارزیابی مالی می‌تواند روی کل پروژه و یا تنها روی بخشی خاص از پروژه مانند تبلیغات و بازاریابی‌، صورت پذیرد. در هر صورت برای معرفی کسب و کار و جذب سرمایه‌گذاران این بخش باید حداقل شامل 3 نکته باشد:
1-    میزان سرمایه مورد نیاز اولیه برای شروع کار
2-    منابع تامین سرمایه
3-    بازده‌ی این سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران
توجه داشته باشید که اطلاعات حاصله از این سه ارزیابی (مالی، بازار، فنی) باید همواره ازهم پشتیبانی کنند. تلاش برای جلب سرمایه‌گذار در صورتی که طرح به شکل کامل و تخمین‌های مشخص در دست نباشد، کار عاقلانه‌ای به نظر نمی‌رسد. پس می‌بایستی بین آنچه که در مرحله‌ی ارزیابی بازار و ارزیابی فنی تخمین زده می‌شود و مبلغ اولیه‌ای که در ارزیابی مالی برای شروع کار به سرمایه‌گذار پیشنهاد داده می‌شود، تعادل برقرار باشد.